- Costa Coffee. Foto: materiały prasowe.
Znajdujące się w pierwszej trójce rankingu Costa (2923 kawiarnie), Starbucks (2673 lokale) i McCafé (2413 lokali) wzmacniają swoją pozycję, pozostawiając daleko za sobą Tchibo, które uplasowało się na czwartej pozycji, prowadząc 850 kawiarni.
Caffè Nero (na miejscu piątym) rozwija własną sieć, przejmując kolejne sieci kawiarni. Nie jest to oczywiste dla klientów, bo kupione przez nich kawiarnie pozornie się nie zmieniają (Coffee#1, w rankingu miejsce 29). Szwedzka sieć Espresso House (miejsce siódme) ma inną strategię. JAC Holding, którego właścicielami są milionerzy o nazwisku Reimann, rozszerza swoje wpływy w Europie, przeprowadzając rebranding silnych marek długo istniejących na rynku. Jedyną siecią, której ubywa placówek, jest rosyjska sieć Shokoladnitsa (pozycja dziewiąta). Dziesięć najsilniejszych marek łącznie zanotowało wzrost o 7%, co daje łącznie 11 716 lokali.
Nową siecią plasującą się na miejscu 25. jest Cofix, izraelski koncept kawiarni, który jest silnie reprezentowany w Rosji. Zanotował najwyższy względny przyrost – o 170%. Najwyższy bezwzględny przyrost zanotował Starbucks (205 nowych kawiarni). Zapytani o trendy na rynku zarządzający największymi sieciami kawiarni wskazali na popularne hasła: kawę speciality, kawę wysokiej jakości, wypieki, zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych. Poza tym jest duży popyt na kawę single origin, szeroką ofertę ziaren, napoje kawowe, różne rodzaje mleka, różnorodność sposobów przygotowania kawy, kawę cold brew i nitro. Pascal Heritier, CEO Segafreddo Zanetti Espresso, twierdzi, że „trudno być wyjątkowym i modnym, a jednocześnie rentownym”. Dla większości klientów ciągle najważniejszy jest „stosunek jakości do ceny”. W najbliższych latach branża będzie też mocno kierowała swoją uwagę na tematy związane ze zrównoważonym wykorzystaniem zasobów naturalnych (sustainability). Już teraz niektóre sieci kupują kawę bezpośrednio od producenta i/lub starają się ograniczyć odpady, stosując opakowania przyjazne dla środowiska.
Niektóre sieci przykładają coraz większą wagę do oferowanych posiłków. – Dzisiaj kawiarnie stają się tym, czym kiedyś były bary starające się zaspokoić każdą potrzebę klienta: rano można napić się kawy, w południe zjeść lunch, a po pracy spotkać z przyjaciółmi na kieliszek wina – twierdzi Radu Savopol, założyciel i prezes rumuńskiej sieci 5 to go. Brytyjskie sieci podkreślały niepewność związaną z brexitem. – Od pracowników przez import po wartość funta – wymieniał Adrian Ayres, dyrektor operacyjny Puccino’s.
Krótki opis pierwszej dziesiątki
1. Costa Coffee
Sensacyjne wiadomości dotarły do nas w sierpniu 2018: Coca-Cola kupuje Costę za 5,1 mld dol. Organy nadzorujące konkurencję w Europie i Chinach na początku roku zatwierdziły umowę.
Marka założona w 1971 r. we Włoszech przez braci Sergio i Bruna Costa była w rękach brytyjskiej sieci Whitbread ponad 20 lat. Costa ma ponad 4000 kawiarni w Europie, Afryce, na Dalekim Wschodzie i w Azji. Ponadto ma własne palarnie kawy, samoobsługową sieć Costa Express i kawiarnie detaliczne. – Costa otwiera nam drzwi do szybko rozwijającego się rynku wartego pół biliona dolarów – twierdzi James Quincey, prezes i CEO Coca-Cola. Przejęcie sieci Costa pozwala koncernowi Coca-Cola na wejście w segment kaw i herbat gotowych do picia. – To jest marka, platforma, która dojrzała do wejścia na rynek globalny – tłumaczy Quincey.
Ósmy raz z rzędu Costa dominuje w europejskim rankingu – teraz ma 2923 kawiarnie w 14 krajach (+3%). 2655 kawiarni znajduje się w Wielkiej Brytanii. Na początku roku Costa oznajmiła, że rozpoczyna współpracę z Deliveroo. Taki model współpracy przetestuje w sześciu kawiarniach w centrum Londynu.
- Starbucks. Foto: materiały prasowe.
2. Starbucks
Światowy lider w europejskim rankingu plasuje się na drugiej pozycji. Starbucks ma o 8% więcej kawiarni niż przed rokiem – 2673 lokale w 24 krajach. W 2018 r. Starbucks otworzył swoją pierwszą w Europie palarnię kawy w Mediolanie. Administracyjne zmiany dotknęły sieć w październiku 2018. Odpowiedzialność za europejską część biznesu przejął wieloletni partner z Ameryki Południowej – Alsea. Alsea przejęła licencję na kawiarnie we Francji, Belgii, Luksemburgu i Holandii. Z tego powodu Starbucks zamknął swoje biuro w Amsterdamie, a londyńska siedziba przechodzi proces restrukturyzacji. W Polsce partnerem Starbucks jest AmRest, a w Kuwejcie Alshaya.
3. McCafé
Kawiarnia przy restauracji McDonald’s sprawiła, że sieć zanotowała wzrost o 4%. 840 z 2400 kawiarni znajduje się w Niemczech, 365 we Włoszech i niecałe 190 we Francji. W Niemczech od kilku lat McDonald’s przeprowadza transformację swoich restauracji w „restauracje przyszłości”, dlatego też jakość kawy we wszystkich placówkach zauważalnie wzrosła – nowe ekspresy parzą ziarna wyższej jakości. Niektóre lokale McCafé działają jako niezależne kawiarnie, a niektóre są zintegrowane z restauracjami.
- Tchibo. Foto: materiały prasowe.
4. Tchibo
Tradycyjna niemiecka palarnia kawy prowadzi 849 kawiarni w swoich sklepach. Większość sklepów to sklepy oferujące produkty do domu. Najchętniej kupowanym gorącym napojem jest kawa przelewowa. Po raz pierwszy z wielkim sukcesem wprowadzono do oferty butelki z cold brew.
5. Caffè Nero
Pod koniec 2018 r. Caffè Nero miało o 7% więcej kawiarni niż rok wcześniej. W Szwecji sieć kupiła 11 nowych kawiarni, aby kontynuować ekspansję na europejskim rynku. Marka ma około 1000 kawiarni w Irlandii, Wielkiej Brytanii, Chorwacji, Polsce, na Cyprze, w Szwecji, Turcji, Emiratach Arabskich, Omanie i Stanach Zjednoczonych. Harris+Hoole (miejsce 52.) i Coffee#1 (miejsce 29.) także należą do sieci Caffè Nero. Na początku 2019 firma kupiła 70% akcji należących do S.A. Brain, właściciela Coffee#1. Coffee#1 będzie prowadziła działalność jako niezależna marka. Na dzień 31 maja 2018 r. obrót sieci wyniósł 344,4 mln funtów (rok wcześniej wynosił 313,1 mln funtów). Caffè Nero zanotowało wzrost sprzedaży o 2,3%.
6. Coffee Like
Rosyjska sieć malutkich kawiarni specjalizujących się w kawie na wynos jest liderem segmentu na rodzimym rynku. W 2018 r. otworzyła 180 nowych lokali na terenie Rosji i Białorusi, wszystkie franczyzowe. Sieć obecna jest w 85 rosyjskich miastach, ale stawia na obecność poza głównymi miastami (w Moskwie i Sankt Petersburgu jest mniej niż 30 kawiarni). W lipcu 2018 r. tylko 18 kawiarni było zarządzanych przez założycieli. Ayaz Shabutdinov i Zufar Garipov z Iżewska założyli sieć kawiarni w 2013 r. i rozwijali ją w modelu franczyzowym. W 2016 współwłaściciele zdecydowali, że zwiększą liczbę lokali prowadzonych przez centralę. Chcąc podbić stołeczny rynek, zdecydowali się na lokale z miejscami do siedzenia. Jednak wkrótce, jeden po drugim, założyciele odeszli z firmy. W 2018 r. sieć zaczęła rozwijać formaty przenośne, włączając stoły cateringowe, kawiarnie rowerowe i food trucki. Najpopularniejszymi miejscami pozostają centra handlowe i stoiska w centrach biznesowych (średni rachunek to 173 rubli/2,3 euro), małe kawiarnie z miejscami do siedzenia i bez (średni rachunek to 168-178 rubli/2,3-2,4 euro) i duże kawiarnie z miejscami do siedzenia (średni rachunek 182 rubli/2,5 euro). Prezesem firmy jest Alexey Gusakov. Jej obrót w 2017 r. wyniósł 806 mln rubli, czyli 12,2 mln euro.
7. Espresso House
Firma została założona w Szwecji w 1996 r., a w 2015 r. kupiona przez JAB Holding. Od tego czasu notuje niezwykle szybki rozwój. W 2018 r. liczba lokali wzrosła o 27% do 439. Poza Norwegią, Finlandią, Danią i Szwecją firma obecna jest również na niemieckim rynku. W 2017 r. kupiła sieć Balzac (pozycja 60. w rankingu) i od tamtego czasu przeprowadza proces rebrandingu. Najwyższe obroty notują kawiarnie w Szwecji, Norwegii i Danii. JAB, firma należąca do niemieckich milionerów o nazwisku Reimann, jest właścicielem takich marek jak: Jacobs Douwe Egberts, Keurig, Panera i Pret a Manger. Na początku tego roku pojawiły się informacje o tym, że JAB chce zadebiutować na giełdzie ze swoimi markami restauracyjnymi.
8. Coffee Island
Kolejny rok, w którym grecka sieć notuje wzrost. Na dzień 31.12.2018 w sieci było o 5% więcej kawiarni niż rok wcześniej. – 2018 w porównaniu z poprzednim był rokiem wzrostu i szybkiego rozwoju we wszystkich obszarach działalności – powiedział Achilleas Lazarou, menedżer ds. rozwoju sieci. Według niego trzy największe trendy to: 1. Prawdziwa relacja między klientem a kawiarnią i doświadczenie skrojone zgodnie z oczekiwaniami konkretnego klienta, 2. Użycie technologii do rozwoju branży (doświadczenie konsumenta, większa wygoda, zbieranie danych, dziele się opiniami), 3. Konsumenci posiadający coraz większą wiedzę i wzrost etycznego konsumpcjonizmu.
9. Shokoladnitsa
Rosyjska sieć kawiarni założona w 2000 r. przez Alexandra Kolobova i jego rodzinę jest częścią Shokoladnitsa Group of Companies (która również zarządza siecią Coffee House w Rosji). Do niedawna Shokoladnitsa była liderem branży na rosyjskim rynku z największą liczbą kawiarni z obsługą kelnerską. W 2017 r. sieć zapowiedziała rebranding, zyskując nową identyfikację wizualną i logo. Wprowadzono również istotne zmiany operacyjne: w każdej kawiarni wyznaczono miejsce, w którym klienci mogą czekać na kawę na wynos. W ofercie znalazły się zdrowe dania i napoje. Zmiany nie wymagały poszerzenia powierzchni kuchni w każdym lokalu, ponieważ większość produktów jest dostarczana z zewnętrznej kuchni. Rebranding jednej kawiarni kosztuje 3-6 mln rubli/40,5 tys. – 80 tys. euro. Decyzję o rebrandingu lokalu podejmuje franczyzobiorca (jest ich niecała setka). W czerwcu 2018 r. średni rachunek dla gościa przy stoliku wynosił 500 rubli/5,8 euro, a dla gościa biorącego zamówienie na wynos 300 rubli/4 euro.
10. Gregory’s
Druga grecka sieć z pierwszej dziesiątki również zanotowała wzrost. Pod koniec 2018 r. Gregory’s liczył 332 kawiarnie w 4 krajach. – Mimo że sytuacja finansowa w Grecji jest trudna, rynek kawowy rośnie zarówno w kontekście wartości, jak i ilości, ponieważ rośnie liczba miłośników kawy – powiedział Eftychia Danokou, menedżer ds. komunikacji. O rynku kawowym mówi: – Segment kawy specialty rośnie, ale nadal większość Europejczyków kupuje kawę mainstreamową. Wzrasta popyt na produkty ułatwiające parzenie kawy, np. kapsułki i torebki. Rynek europejski gra główną rolę w rozwoju certyfikacji, która jest kluczowa dla sprzedawców i konsumentów.
Analiza i ranking
Lista 80 największych europejskich kawiarni jest wynikiem współpracy redaktorów i korespondentów „Food Service” z Europy i Bliskiego Wschodu. Za pomoc dziękuję następującym osobom: Medyi Bischoff, Mario Canizal Villarino, Agacie Godlewskiej, Puckowi Kerckhoven, Julii Matveeva, Katrinie Schendekehl, Sofii Selberg i Allegrze Strategies World Coffee Portal.
Dane zaprezentowane w rankingu są wyczerpujące. Prosimy o kontakt, jeśli kogoś pominęliśmy lub podane tu informacje są nieaktualne.
Autor: Ilona Renner
Tłumaczenie: Magdalena Gendźwiłł
Źródło: „Food Service Europe & Middle East” nr 2/2019
Artykuł ukazał się w „Food Service" 5/2019 nr 185.