Koszyk cen HandluExtra: drożyzna dopiero nadchodzi

Śniadanie jest wyraźnie droższe. Ceny chleba wzrosły w listopadzie o jedną piątą w porównaniu z ubiegłym rokiem, ceny masła o blisko jedną trzecią. Oto nasz koszyk cenowy. Razem z portalem gazeta.pl co miesiąc będziemy monitorować koszty codziennych zakupów spożywczych – ponad 30 wybranych produktów.

– Skupiamy się na żywności, opierając się na danych dostarczanych przez CMR. To dane z paragonów, czyli faktyczny obraz tego, co sprzedają sklepy w całej Polsce. CMR zbiera takie dane od tysięcy placówek, z mniejszych powierzchniowo sklepów i sieci skupiających takie sklepy - położonych blisko domów, w których robimy codzienne zakupy. Średnia cena produktów z koszyka zakupowego to dane zebrane z milionów paragonów, które codziennie spływają do nas ze sklepów małoformatowych.

W analizie uwzględniamy zarówno sklepy działające w małych miejscowościach, gdzie są często głównym miejscem zaopatrzenia, jak i te w większych miastach, gdzie klienci wpadają po zakupy impulsowe i uzupełniające. Informacje o cenach zbieramy w placówkach małego formatu, które działają w ramach sieci, ale także w sklepach niezależnych. Analizujemy dane o każdej transakcji dokonanej w tych placówkach, nie umkną nam zatem ani zakupy dokonywane w biegu po drodze, ani awaryjne zakupy spożywcze dokonywane w małym sklepie w niedzielę niehandlową czy awaryjne zakupy na pięć minut przed Wigilią. Prezentowane w koszyku zakupowym ceny dokładnie odzwierciedlają rzeczywistość, z jaką klienci stykają się codziennie przy półkach i ladach w sklepach małoformatowych –  wyjaśnia Elżbieta Szarejko z CMR.

W konstruowaniu koszyka bierzemy pod uwagę wiodącą markę danego produktu (w oparciu o statystyki popularności w strukturze sprzedaży), ceny są uśrednione dla kraju. Tam, gdzie takiej wiodącej marki nie uda się wyróżnić (jak w przypadku pieczywa, sprzedawanego lokalnie), porównujemy produkty o takich samych parametrach. Uwzględniamy też promocje, które czasem wyraźnie widać w zmianach poziomu cen.

Miesiące pełne promocji

To są i będą miesiące pełne promocji, bez nich nie będzie dało się sprzedawać – to mówią nam detaliści i branżowi eksperci. Faktyczny wzrost cen, które pokazujemy, jest już więc przez nie przyhamowany. Dla handlu i producentów oznacza to oczywiście rezygnację z części marży, ale i konieczność właściwego komunikowania o tych promocjach, by nie przechodziły niezauważone.

Dziś z tą komunikacją bywa różnie – przekreślona wyższa cena na wydrukowanej kartce A4 to zbyt mało, by zachęcić klienta do odwiedzin w sklepie. Można spodziewać się więc rosnącej roli gazetek promocyjnych, niekoniecznie papierowych i innych źródeł internetowych właśnie w tym kontekście, ale też różnych programów rabatowych czy lojalnościowych.

Olej królem podwyżek

W listopadzie ten koszyk jako całość podrożał o 6,6 proc. rok do roku. Najmocniej wzrosły ceny oleju – o 37,3 proc. rok do roku. W listopadzie ubiegłego roku litr oleju rzepakowego wiodącej marki kosztował 7,23 zł, teraz to już blisko 10 zł - 9,93 zł.

Na wzrost wpływa sytuacja na globalnych rynkach. Ceny rzepaku od wielu miesięcy pozostają wysokie, na giełdach europejskich rzepak w ciągu roku podrożał o ponad 30 proc. To skutek m.in. suszy i słabszych zbiorów w Kanadzie, których nie równoważy produkcja z innych regionów świata. Ceny olejów roślinnych podbija też zwykle drożejąca ropa naftowa (biopaliwa).

Inne tłuszcze
Nie tylko olej podrożał. W górę istotnie poszły ceny także innego tłuszczu, mlecznego –  masła. Kostka 200 gram kosztowała w październiku średnio 6,95 zł i to jest średnia cena uwzględniająca także promocje, które w przypadku tego produktu często się zdarzają (zwykle przy zakupie więcej niż jednej kostki). Jeszcze na początku tego roku, w lutym, za masło z naszego koszyka trzeba było zapłacić średnio 5,12 zł. Masło drożeje, bo produkcja mleka w krajach, które są największymi jego eksporterami, nie nadąża za zapotrzebowaniem.

Kanapka

Wyraźnie droższa niż przed rokiem jest cała statystyczna śniadaniowa kanapka. Silnie w górę poszły ceny pieczywa: chleba o 20,1 proc., a bułek (kajzerek) o 18,9 proc. Bochenek 500 g zwykłego chleba pszenno-żytniego kosztuje średnio 3,53 zł. Na ceny pieczywa mocno wpływają nie tylko ceny surowca, mąki, ale i koszty energii elektrycznej, także rosnące, dla firm już od wielu miesięcy.

Ser żółty podrożał o 10,8 proc., jajka o 16,1 proc., a jeśli na kanapkę zechcemy położyć jeszcze pomidora, to warto zauważyć, że kilogram jest o 9,2 proc. droższy niż przed rokiem.

Na osłodę

Mniej zapłacimy za herbatniki lub pojedynczo pakowane wafelki, nie podrożała też czekolada. To dość zaskakujące, zważywszy, że ceny cukru wzrosły w listopadzie o 22,5 proc. rok do roku. Rosną zresztą już od wielu miesięcy, na początku tego roku za 1 kg cukru wiodącej marki trzeba było w obserwowanych przez nas sklepach płacić 2,83 zł, dziś to już 3,49 zł.

Zmian cen słodyczy w handlu należy spodziewać się od stycznia. Najwięksi gracze porozsyłali nowe cenniki, a widać w nich 10-cio a nawet 20% podwyżki. O ile jednak ceny wzrosną realnie na półkach, a więc i koszykach konsumentów zależy oczywiście od… promocji, które detaliści niewątpliwie wynegocjują z producentami, próbując w ten sposób przynajmniej na jakiś czas „podzielić” się podwyżkami. I te właśnie zmiany będziemy teraz co miesiąc pokazywać w naszym koszyku cen.

Kawa

Dość nietypowo wyglądał też listopad jeśli chodzi o ceny kawy. Kawa w ostatnim czasie drożała – w ślad za gwałtownie rosnącymi cenami arabiki na globalnych rynkach. Spowodowane to było niekorzystnymi zjawiskami pogodowymi i w związku z tym słabymi zbiorami w Brazylii (najpierw przymrozki, potem susza). Jeszcze w październiku w naszym koszyku ceny kawy mielonej (najpopularniejszego typu) wzrosły o 10,7 proc. rok do roku. Teraz mamy spadek.

– W listopadzie klienci sklepów małoformatowych płacili za kawę prawie tyle samo co przed rokiem, utrzymanie atrakcyjnych cen udało się jednak w dużej mierze dzięki promocjom. Po odsianiu transakcji dokonywanych po obniżonych, promocyjnych cenach, okazuje się, że za popularniejszy wariant kawy jest o kilka procent droższy niż przed rokiem. Wzrost cen kawy na giełdach towarowych nie przełożył się jeszcze zbyt mocno na ceny w sklepach, widać jednak już pierwsze oznaki zbliżających się podwyżek. Można się spodziewać, że w kolejnych miesiącach za opakowanie kawy, nawet w cenie promocyjnej, będzie trzeba zapłacić znacznie więcej niż obecnie – komentuje Elżbieta Szarejko z CMR.

Opracowanie: Maria Mazurek z gazeta.pl/Michalina Szczepańska/Elżbieta Szarejko